Prawomocność orzeczenia to moment, kiedy jego treść staje się obowiązująca i nie możemy się już od niego odwołać w zwykłym toku postępowania. To właśnie w tym momencie powód – w przypadku wygranej – może przekazać wyrok komornikowi, który rozpocznie egzekucję komorniczą. Czym różni się wyrok sądowy od uprawomocnienia wyroku i co można zrobić, by wyrok się nie uprawomocnił?
Wyrok sądowy a uprawomocnienie wyroku
Wyrok sądowy to orzeczenie sądu polegające na stwierdzeniu pewnych faktów – może wskazywać na winę i wyznaczać karę albo rozstrzygać spór. W przypadku wyroków o zapłatę sąd wydaje orzeczenie, w którym uwzględnia lub oddala powództwo (częściowo albo w całości). Orzeczenie zawiera również rozstrzygnięcie o kosztach procesu.
Uprawomocnienie wyroku to z kolei ustalenie, że od wyroku sądowego nie można się odwołać. Oznacza to, że nie ma już możliwości wniesienia apelacji. Wyrok staje się prawomocny, jeśli upłynął czas na złożenie skutecznego odwołania, a także wtedy, gdy wyrok został wydany przez sąd II instancji (odwoławczy). Wyrok wydany przez sąd odwoławczy staje się bowiem prawomocny w dniu jego wydania.
Sądy I i II instancji – czym się różnią?
W Polsce obowiązuje sądownictwo powszechne dwuinstancyjne. Oznacza to, że w przypadku niezadowolenia z wyroku strona może odwołać się od orzeczenia poprzez wystąpienie do sądu wyższej instancji (odwoławczego). Sądy I instancji to sądy rejonowe i okręgowe, natomiast sądami II instancji są sądy okręgowe i apelacyjne. Najbliższe dla stron są sądy rejonowe, które rozpatrują wszystkie sprawy oprócz tych zastrzeżonych dla sądów okręgowych. Jeśli sprawa od razu trafia do sądu okręgowego, jest on sądem I instancji. Sąd okręgowy może być jednak również sądem II instancji w przypadku orzeczeń wydanych wcześniej przez sąd rejonowy.
Do zadań sądów II instancji (odwoławczych), należy rozpatrywanie zaskarżonej części sprawy. Sąd odwoławczy może:
- utrzymać zaskarżone orzeczenie w mocy – w takiej sytuacji wyrok nie ulega zmianie,
- zmienić zaskarżone orzeczenie – sąd II instancji wydaje nowe orzeczenie,
- uchylić zaskarżone orzeczenie – sąd odwoławczy przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji, a sprawa zaczyna się od początku.
Jak uniknąć uprawomocnienia wyroku?
Sposobem na uniknięcie takiej sytuacji jest złożenie skutecznej apelacji od wyroku sądowego – ten środek odwoławczy przysługuje każdej ze stron, zarówno powodowi, jak i pozwanemu. Aby złożyć apelację, należy najpierw uzyskać uzasadnienie wyroku. Wniosek o wydanie uzasadnienia składamy w ciągu tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku na rozprawie lub od dnia doręczenia wyroku, który został wydany bez rozprawy. Wniosek należy złożyć w sądzie, który wydał wyrok, i uiścić przy tym opłatę w wysokości 100 zł.
Po otrzymaniu uzasadnienia wyroku można złożyć apelację – termin na jej złożenie wynosi 2 tygodnie od dnia otrzymania uzasadnienia. Należy przy tym pamiętać, że odwołanie od wyroku musi być bardzo dobrze uzasadnione i zawierać rzetelnie przedstawione zarzuty przeciwko wyrokowi sądu. Ważne jest więc skorzystanie z pomocy prawnika mającego doświadczenie w danej dziedzinie prawa.
Ile trwa uprawomocnienie wyroku?
Wyrok wydany przez sąd I instancji uprawomocnia się po 14 dniach od otrzymania orzeczenia z uzasadnieniem. W przypadku stron, które nie wnoszą o wydanie wyroku z uzasadnieniem lub środka odwoławczego, do uprawomocnienia dochodzi po 21 dniach od ogłoszenia wyroku.
Czy od prawomocnego wyroku można się odwołać?
Uprawomocnienie wyroku oznacza, że nie przysługują nam środki odwoławcze i inne środki zaskarżenia. Czy w takiej sytuacji nie ma już szans na odwołanie się od wyroku? Otóż jest to możliwe, jednak aby mogło do tego dojść, muszą zajść nadzwyczajne okoliczności. Mówimy wtedy o nadzwyczajnych środkach odwoławczych, takich jak skarga kasacyjna czy skarga o wznowienie postępowania.
Chcesz złożyć apelację od wyroku sądowego? A może potrzebujesz prawnika od spraw o zapłatę, który będzie reprezentował Cię przed sądem? Skontaktuj się z nami i uzyskaj profesjonalną pomoc prawną.
